انواع سقفها در ساخت و ساز ساختمان
در صنعت ساخت و ساز، انتخاب سقف مناسب یکی از مسائل مهم و تصمیمگیریهای حیاتی است. سقف نه تنها ویژگیهای ظاهری ساختمان را تعیین میکند، بلکه عوامل ایمنی، عایقهای حرارتی و صوتی، هزینهها و نیازهای انرژی نیز تحت تأثیر آن قرار میگیرند. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف سقفها میپردازیم و نکات مهم در انتخاب و طراحی آنها را مورد بررسی قرار میدهیم.
انواع سقف ها
سقف، ساختاری در بالای ساختمان یا فضا است که به عنوان پوشش برای محافظت از داخل ساختمان در برابر عوامل جوی نظیر باران، برف، نور خورشید، و باد عمل میکند. همچنین، سقف میتواند جهت تأمین عایق حرارتی و صوتی، ایجاد استحکام ساختمانی، و افزایش جمالیت ظاهری ساختمان نیز مورد استفاده قرار گیرد. ساختمانها ممکن است از انواع مختلفی از سقفها استفاده کنند، اعم از سقفهای تخت تا سقفهای شیبدار و مخروطی.
سقف تیرچه بلوک
سقف تیرچه بلوک یک نوع سقف است که از تیرچههای سیمانی یا بلوکی ساخته میشود.
تیرچه:
تیرچهها از جنس بتن یا فولاد هستند و به صورت T شکل ساخته میشوند. تیرچهها در واقع سازه اصلی سقف را تشکیل میدهند و بارهای وارده از سقف را به تیرهای اصلی منتقل میکنند. تیرچه ها در دو نوع تیرچه خرپایی و تیرچه پیش تنیده تولید میشود.
1) تیرچه خرپایی:
از خرپا فولادی (قسمت تنیده شده بامیلگرد) و پاشنه بتنی تشکیل شده است. خرپا فولادی وظیفه تحمل نیروهای کششی و پاشنه بتنی وظیفه تحمل نیروهای فشاری را بر عهده دارد. در صورت استفاده از قالب دائمی (فوندوله) به آن تیرچه خرپا کفشکدار می گویند.
این تیرچهها در دو نوع با قالب ماندگار و بدون قالب ماندگار تولید میشوند. تیرچههای با قالب ماندگار دارای یک قالب سفالی در قسمت زیرین هستند که بعنوان قالب بتن عمل میکند. تیرچههای بدون قالب ماندگار دارای قالب فلزی یا پلاستیکی هستند که پس از بتن ریزی، جدا میشوند.
مشخصات فنی تیرچه خرپایی عبارتند از:
1) طول تیرچه: معمولاً بین 1 تا 6 متر.
2) ارتفاع تیرچه: معمولاً بین 10 تا 30 سانتیمتر.
3) وزن تیرچه: معمولاً بین 10 تا 20 کیلوگرم بر متر.
4) ضخامت بتن پوششی: معمولاً بین 5 تا 10 سانتیمتر.
5) وزن بلوکها: معمولاً بین 15 تا 20 کیلوگرم در هر متر مکعب.
6) میزان بار مرده سقف: معمولاً 200 تا 250 کیلوگرم بر متر مربع.
2) تیرچه پیش تنیده:
تیرچه پیش تنیده یکی از انواع تیرچههای بتنی است که در آن، قبل از بتن ریزی، میلگردهای پیش تنیده (5 میلی متری) در تیرچه کشیده میشوند. این میلگردها باعث میشوند که تیرچه در برابر نیروهای کششی مقاوم باشد.
نکته: از تیرچه ها معمولا در ساختمان هایی با اسکلت بتنی استفاده میشوند.
مقاومت: تیرچههای سیمانی و بلوکی از مواد مقاوم و دائمی ساخته شدهاند و در مقابل عوامل مختلف مانند آتش، رطوبت، حشرات و ترکهای ساختمانی مقاومت دارند.
عایقهای حرارتی و صوتی: سقف تیرچه بلوک بعنوان یک عایق حرارتی و صوتی عمل میکند و به ایجاد انطباق حرارتی و جلوگیری از نفوذ صدا کمک میکند.
نصب سریع: نصب تیرچههای بلوکی نسبت به برخی انواع سقفها سریعتر و آسانتر است، که میتواند زمان و هزینه ساخت را کاهش دهد.
طراحی متنوع: سقف تیرچه بلوک در انواع طراحیها و رنگها در دسترس است، که به انتخاب طراحی مناسب برای ساختمان شما کمک میکند.
سبک وزن: این نوع سقف از نظر وزن نسبت به سقفهای دیگر خیلی سنگین نیست و به سبب وزن کمتر، برای بنیان ساختمان تنها نیاز به سازه حملونقل کمتری دارد.
دوام: سقف تیرچه بلوک به عنوان یک سیستم ساختمانی دوام دار شناخته میشود و میتواند به مدت سالها خدمت کند.
اقتصادی: تیرچههای بلوکی به عنوان یک راهکار اقتصادی برای ساختمانها مطرح هستند و معمولاً به عنوان گزینه ای با هزینه مناسب در نظر گرفته میشوند.
تیرچههای بلوکی برای سقفهای مسکونی، تجاری و حتی صنعتی مناسب هستند و میتوانند بعنوان یک انتخاب معقول برای پروژههای ساختمانی مختلف مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، برای استفاده بهینه از این نوع سقف، به نیازها و شرایط خاص پروژه خود توجه داشته و با مهندسان ما در شایان سازه مشورت نمایید.
سقف تیرچه کرومیت
سقف تیرچه کرومیت به معنای عمومی به سقفی اشاره دارد که از تیرچههای کرومیت ساخته شده است. تیرچههای کرومیت اغلب از مواد سرامیکی ساخته میشوند و بعنوان یکی از مواد ساختمانی رایج برای ساخت سقفها در برخی مناطق استفاده میشوند. در ادامه به برخی از ویژگیها و مزایای سقف تیرچه کرومیت اشاره میکنیم:
مقاومت: تیرچههای کرومیت از مواد سرامیکی ساخته شدهاند که مقاومت زیادی در برابر آتش، رطوبت و تغییرات دمایی دارند. این ویژگیها از آنها یک گزینه مطمئن برای ساختمانها میسازند.
دوام: سقف تیرچه کرومیت معمولاً دارای عمر طولانی است و نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارد. این مواد معمولاً از تأثیرات زیستمحیطی کمتری دریافت میکنند.
عایق حرارتی: تیرچههای کرومیت به عنوان عایق حرارتی مطرح هستند و میتوانند به حفظ دمای مناسب در داخل ساختمان کمک کنند. این ویژگی میتواند در صرفهجویی در مصرف انرژی برای سیستمهای گرمایشی و سرمایشی مفید باشد.
عایق صوتی: تیرچههای کرومیت همچنین به عنوان عایق صوتی عمل میکنند و میتوانند از تفاوتهای صداها بین طبقات مختلف ساختمان جلوگیری کنند.
زیبایی: این تیرچهها در انواع طراحیها و رنگها در دسترس هستند و میتوانند به داخلی زیبا و جذاب برای ساختمان شما کمک کنند.
سبک وزن: تیرچههای کرومیت به دلیل وزن کمتر خود نسبت به برخی از سیستمهای سقفی دیگر، میتوانند به ساختمان اضافه وزن کمتری وارد کنند.
لطفاً توجه داشته باشید که ویژگیها و مزایای سقف تیرچه کرومیت ممکن است با توجه به نوع مواد مصرفی و شرایط محیطی متغیر باشد. برای استفاده بهینه از این نوع سقف و تأیید تطابق آن با نیازهای پروژهتان، با مهندسان معماری و مهندسان سازه مشورت کنید.
دال بتنی
این نوع سقف، جزء سقفهای بسیار مستحکم میباشد و وزن بسیار بالایی دارد. از این نوع سقف بیشتر در بناهایی که از اهمیت بالایی برخوردارند، مانند نیروگاهها، مراکز صنعتی بزرگ و … استفاده میشود. منظور از دال در این نوع سقفها، بخشی است که بتن و فولاد بصورت یکپارچه استفاده میشوند. در ساختمان های مسکونی، دال بتنی معمولاً برای سقف، در ساختمان های تجاری معمولاً برای کف و سقف، و در ساختمان های صنعتی معمولاً برای کف، سقف و دیوار استفاده میشود.
سقف طاق ضربی
یکی دیگر از از انواع سقف، طاق ضربی است که در گذشته به دلیل دسترسی آسان به مصالح استفاده میشد؛ ولی اکنون به دلیل استحکام کم در برابر زلزله و وزن بالا استفاده از آن منسوخ شده است. از دیگر معایب این سقف میتوان به عدم امکان عبور تأسیسات از روی سقف و خورده شدن آهن در اثر تماس با سیلیکات گچ اشاره کرد. ولی برای برپایی این نوع سقف نیاز به تخصص خاصی نیست و پیادهسازی آن هزینه کمی دارد. همچنین این سقف نیاز به شمعبندی ندارد و بعد از اجرا هم میتوان آن را تغییر داد.
اجرای این سقف به این صورت است که دو تیر موازی (پل) زده میشود و تیرهای فرعی به موازات هم و عمود بر این پلها قرار میگیرند. برای اجرای این سقف از تیر، آجر فشاری، ملات گچ و خاک استفاده میشود. آجرهای فشاری را با ملات گچ و خاک و با فشار دست به صورت قوسی پیادهسازی میکنند.
سقف کاذب
سقف False Ceiling به سیستمی اشاره دارد که بر روی سقف اصلی یک ساختمان نصب میشود تا ایجاد طراحی داخلی مختلفی از جمله عایق صوتی، عایق حرارتی، و یا جلوگیری از دیده شدن سیستمهای پنهان مانند لولهها و سیمهای الکتریکی و مکانیکی را فراهم آورد. این نوع سقف بعنوان یکی از اجزای داخلی و دکوراتیو یک ساختمان استفاده میشود. این سقف انواع مختلفی داشته و از موادی مانند تخته گچ (Plasterboard)، تایلهای معدنی، پنلهای PVC، سقفهای چوبی، فایبرگلاس، و غیره ساخته میشود.
ویژگیها و مزایای این سقف عبارتند از:
جلوگیری از دیده شدن سیستمهای پنهان: یکی از اصلیترین استفادههای آن این است که اجزای پنهان مانند لولهها، کابلها، و تجهیزات سیستمی (مثل تهویه مطبوع) را پنهان کند و به شکل زیباتری داخلی ساختمان ارائه دهد.
عایق حرارتی و صوتی: بسته به نوع مواد مصرفی، این سقف میتواند خصوصیات عایق حرارتی و صوتی را به ساختمان اضافه کند و به بهبود کیفیت زندگی داخلی کمک کند.
تزیینی و دکوراتیو: سقف ذکر شده در انواع طراحیها و رنگها در دسترس است و به طراحی داخلی ساختمان جلب زیبایی و شخصیت میبخشد.
نصب ساده: نصب سقف نام برده معمولاً نسبت به ساخت و نصب سقف اصلی سادهتر و سریعتر است.
تعمیر و نگهداری آسان: در صورت بروز خرابی یا نیاز به تعمیرات، این سقف راحتتر از سقف اصلی تعمیر میشود.
تنوع طراحی: میتوانید از تنوع طراحیها و مدلهای مختلفی انتخاب کنید تا با معماری و سبک ساختمان هماهنگ شوند.
صرفهجویی در انرژی: با استفاده از سقف مورد نظر با خصوصیات عایق حرارتی مناسب، میتوان به صرفهجویی در مصرف انرژی ساختمان کمک کرد.
این سقف معمولاً در ساختمانهای مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی، و حتی در فضاهای عمومی مانند تئاترها، رستورانها، و هتلها استفاده میشود. انتخاب مواد مناسب و طراحی دقیق سقف بستگی به نیازها و اهداف داخلی پروژه دارد و ممکن است نیاز به مشورت با متخصصان دکوراسیون داخلی و ساختمانی داشته باشد.
سقف از نوع کامپوزیت(Composite Ceiling)
این سقف به سیستمی اشاره دارد که از ترکیب مواد مختلف برای ایجاد یک سقف با ویژگیها و امکانات مختلف استفاده میکند. این نوع سقف معمولاً به عنوان یک سقف داخلی و دکوراتیو در ساختمانها استفاده میشود و میتواند از مواد مانند چوب، پلاستیک، فلز، سرامیک، سیمان و غیره ساخته شود.
ویژگیها و مزایای این سقف ممکن است با توجه به مواد مصرفی متغیر باشد، اما معمولاً عبارتند از:
طراحی چندمنظوره: یکی از مزایای اصلی سقف مورد نظر این است که میتواند طراحیها و اندازههای مختلفی داشته باشد و به عنوان یکی از اجزاهای دکوراسیون داخلی ساختمان به کار رود. این امکان به طراحان داخلی اجازه میدهد تا سقفهای داخلی مختلف با توجه به نیازها و سبکهای معماری را ایجاد کنند.
مقاومت و دوام: بسته به مواد مصرفی، این سقف میتواند مقاومت بالایی در برابر عوامل مختلف مانند آب، رطوبت، آتش، و خرابی مکانیکی داشته باشد.
عایق حرارتی و صوتی: برخی نسخههای این نوع سقف ممکن است خصوصیتهای عایق حرارتی و صوتی مثبتی داشته باشند و به بهبود ایزولاسیون حرارتی و صوتی در ساختمان کمک کنند.
تنوع مواد: این سقف میتواند از مواد مختلفی مانند چوب، فلز، پلاستیک، سیمان، و سرامیک ساخته شود، که به انتخاب مناسبترین ماده برای نیازهای خاص پروژه کمک میکند.
نصب نسبتاً ساده: میتواند زمان و هزینه نصب را کاهش دهد.
تعمیر و نگهداری آسان: در صورت لزوم تعمیر یا تغییرات در سقف نام برده، معمولاً میتوان آن را به راحتی تعمیر یا تغییر داد.
سقف ذکرشده معمولاً در ساختمانهای مسکونی، تجاری، اداری، فضاهای عمومی، و حتی صنعتی استفاده میشود. برای انتخاب مناسبترین نوع سقف کامپوزیت برای پروژهتان، به نیازها و سبک معماری ساختمان خود توجه کنید و مشورت با متخصصان ساختمانی و دکوراسیون داخلی در نظر بگیرید.
سقف روفیکس
سقف روفیکس مانند سقف کامپوزیتی است. تفاوت این دو نوع سقف در این است که در کامپوزیتی از تخته یا ورق به عنوان قالب استفاده میشود؛ ولی در سقف روفیکس از یک صفحه فلزی مشبک به نام روفیکس به عنوان قالب ماندگار استفاده میشود. ورقهای روفیکس از نوع گالوانیزه هستند که ضخامتی بین ۰.۷ تا ۰.۸ میلیمتر دارند.
خوبی این سقف این است که چون مشبک است به خوبی با بتن تازه درگیر میشود و در نتیجه این درگیری، مقاومت خوبی برای تحمل بارهای فرعی ایجاد میشود. فاصله تیرهای فرعی میتواند، حداکثر ۸۰ سانتیمتر باشد. فاصله بیشتر از این باعث میشود که سقف روفیکس در هنگام بتنریزی خیز بردارد.
در بتنریزی سقف روفیکس نسبت آب به سیمان بتن نباید بالا باشد به طوری که بتن شل بشود. از طرفی، نباید بتن در یک نقطه جمع شود؛ چون ممکن است باعث خیز برداشتن سقف و پارگی آن شود. ورق روفیکس، آرماتور و بتن از اجزای تشکیلدهنده سقف روفیکس هستند. این سقف سرعت اجرای بالایی دارد؛ ولی چون قالب روفیکس ماندگار است، جزء مصالح مصرفی سقف محسوب شده و در نتیجه هزینه بالایی دارد.
سقف های عرشه فولادی
عرشه فولادی یک نوع سیستم سازهای است که برای ایجاد سقفها و عرشههای ساختمانها استفاده میشود و از فولاد به عنوان مادهای اصلی برای تشکیل سازهها استفاده میکند. این نوع عرشهها معمولاً در ساختمانهای تجاری، صنعتی، و حتی مسکونی مورد استفاده قرار میگیرند. در زیر به برخی از ویژگیها و مزایای عرشه فولادی اشاره میکنم:
مقاومت بالا: فولاد یکی از مواد ساختمانی با مقاومت بالا به نیروهای مکانیکی مانند فشار، کشش، خمش و ضربه است. این ویژگی به عرشههای فولادی توانایی مقاومت در برابر بارهای سنگین و فشارهای زیاد را میدهد.
وزن سبک: عرشههای فولادی به علت وزن سبکتر خود نسبت به برخی سیستمهای عرشه دیگر مانند عرشه بتنی، از لحاظ بنیان ساختمان کمترین نیاز را دارند و این میتواند هزینه ساخت را کاهش دهد.
نصب سریع: عرشههای فولادی به سرعت و سهولت نصب میشوند و این میتواند زمان ساخت و هزینهها را کاهش دهد.
انعطافپذیری در طراحی: از آنجا که فولاد انعطافپذیری بالایی دارد، میتوان به راحتی انواع طراحیهای مختلف را با استفاده از عرشههای فولادی ایجاد کرد.
عمر طولانی: عرشههای فولادی معمولاً دارای عمر طولانی هستند و نیاز به نگهداری کمی دارند.
قابلیت بازیافت: فولاد یک ماده قابل بازیافت است، بنابراین در پایان عمر مفید ساختمان، میتوان مواد فولادی را بازیافت و مورد استفاده مجدد قرار داد.
استفاده در مکانهای وسیع: عرشههای فولادی معمولاً برای ساختمانهای با طراحیهای داخلی وسیع مورد استفاده قرار میگیرند و امکان ایجاد فضاهای بزرگ و باز را فراهم میکنند.
همچنین باید توجه داشت که عرشههای فولادی نیاز به پوششهای حرارتی و ضدآتش دارند تا از انتشار حرارت و آتش در صورت حریق جلوگیری کنند. به علاوه، توجه به طراحی صحیح و محاسبات سازه در نصب عرشههای فولادی بسیار مهم است تا استحکام و ایمنی ساختمان تضمین شود.
سقف تیردال
سقف تیردال (Joist and Beam Ceiling) به یک سیستم سقف ساختمان اشاره دارد که از تیرها (joists) و تیرهای بالایی (beams) ساخته میشود. این سیستم سقف معمولاً در ساختمانهای چند طبقه و بلندتر مورد استفاده قرار میگیرد. تیرها به عنوان اعضای اصلی این سیستم در طول ساختمان افقی قرار میگیرند و تیرهای بالایی (بیم) آنها را در عرض ساختمان به عنوان اعضای عمودی تقویت میکنند. در زیر به برخی از ویژگیها و مزایای این سقف اشاره میکنم:
مقاومت و استحکام: به علت استفاده از تیرها و تیرهای بالایی از مواد مقاوم مانند چوب یا فولاد ساخته میشود، بنابراین مقاومت و استحکام بالایی دارد و میتواند بارهای سنگین را تحمل کند.
افزایش فضا: این سیستم سقف امکان ایجاد فضای باز و بدون ستونهای متعدد در وسط فراهم میکند، که به عنوان فضای باز و با نور و وسعت بیشتر در داخل ساختمان شناخته میشود.
طراحی زیبایی: سقف موردنظر معمولاً دارای طراحی زیبا و ساده است که به داخلی ساختمان شخصیت میبخشد.
عایق حرارتی و صوتی: با افزودن عوازل حرارتی و صوتی مناسب به این سیستم، میتوان ایزولاسیون حرارتی و صوتی را بهبود بخشید.
نصب نسبتاً سریع: نصب این سقف معمولاً نسبت به برخی سیستمهای سقف دیگر سریعتر و سادهتر است.
انعطافپذیری در طراحی: از آنجا که تیرها و تیرهای بالایی به طور افقی و عمودی قرار میگیرند، میتوان به راحتی طراحیهای مختلفی را با استفاده از این سیستم ایجاد کرد.
مناسب برای بنیانهای متراکم: از آنجا که تیردال وزن سبکتری دارد نسبت به بعضی سیستمهای سقف دیگر، ممکن است برای بنیانهای متراکم مناسبتر باشد.
سقف پیش تنیده
در این نوع سقف از کابل با مقاومت کششی بالا به جای آرماتور استفاده میشود. این کابلها تحت کشش قرار میگیرند. نوع قرارگرفتن این کابلها، یک نیروی فشاری اولیه قبل ازاستفاده از سازه در ناحیه کششی دال بتنی ایجاد میکند تا بعد از استفاده از سازه، این ناحیه کششی دچار ترک و شکستگی نشود و بتوان از حداکثر ظرفیت باربری بتن استفاده کرد.
در سقفهای پیش تنیده، تعداد ستونها نسبت به سایر سقفها، کمتر است. این امر باعث میشود که با اینکه هزینه اجرای این سقف بالاست؛ ولی بسیاری از ساختمانسازان، در ساختمانهایی که حائز اهمیت هستند از این نوع سقف استفاده کنند. نکته منفی در مورد این سقف این است که پیادهسازی این نوع سقف نیاز به دانش فنی و ابزار و ادوات خاص دارد.
در سقف پیش تنیده، کابلهای کششی در دو سر تیر محکم بسته و تثبیت میشوند. این کابلها نیروی بارهای ثقلی را خنثی میکنند. این سقف مصرف مصالح را به حداقل میرساند و در نتیجه سازه سبکتر میشود.
سقف کوبیاکس
این سقف که از مدتها پیش وارد صنعت ساختمانسازی در ایران شده، از نظر سازهای شبیه به سقف دال دو طرفه عمل میکند. البته در این سقف در ضخامت دال، گویهای توخالی سبکی را به صورت منظم قرار میدهند. این کار باعث میشود که نیاز به مصرف بتن برای پر کردن آن قسمت نباشد.نقش گویهای توخالی در این سقف مشابه نقش بلوکهای پرکننده در سقف تیرچه بلوک است. این گویها، عموماً از جنس پلی اتیلن بازیافتی و یا پلی پروپیلن هستند. چون هزینه این سقف بالاست و اجرای آن وقتگیر، هرگز این مدل سقف، جایگاه مناسبی در سقفسازی پیدا نکرده است.
سقف وافل
وافل یکی دیگر از انواع سقف است که به آن دال دو طرفه هم گفته میشود؛ که با سیستم دال قابلمهای ساخته میشود؛ به همین دلیل به این سقفها، قابلمهای و یا مشبک هم گفته میشود. این سقف در مقایسه با سایر سقفهای مجوف و عرشه فولادی، هزینه اجرای پایینتری دارد. این مدل به دلیل اینکه نیازی به میلگرد تقویتی و اتصال آن به تیرها ندارد، به سرعت پیادهسازی میشوند. در ضمن، برای اجرای این سقف بدون افزودن روانکننده، بتنریزی یکپارچه انجام میدهند.
برای اجرای وافل ابتدا زیرسازی انجام میشود، سپس قالبهای وافل چیده میشوند و بعد آرماتوربندی، بتنریزی و قالببرداری انجام میگیرد.
از این سقف برای پوشاندن بخشهای زیادی که بار کمتری به آن وارد میشود، استفاده میکنند. این نوع سقف بیشتر در بیمارستانها، پارکینگهای مسقف و … استفاده میشود. برای کاهش بار، حفرههایی در آن ایجاد میکنند.
سقف یوبوت
سقف نام برده نوعی سقف دال بتنی است که از نظر مقدار و جهت قرارگیری آرماتورها با دال بتنی تفاوت دارد.
مراحل اجرای این سقف عبارتند از:
1) بستن قالب تخت زیر دال
2) بستن شبکه آرماتور پایین دال
3) چیدن قالبهای یوبوت مطابق نقشه اجرایی
4) بستن شبکه آرماتور بالای دال
5) بتنریزی اولیه
6) لایه دوم که لایه تکمیلی است.
7) پس از اینکه بتنریزی کامل شد، قالبهای کف باز میشوند.
این سقف ها در برابر شکستگی و خردشدگی حساس هستند و در هنگام اجرا باید نهایت دقت به عمل آید.
در این مقاله، ما به معرفی و توضیح انواع مختلف سقفها پرداختیم. در پایان، امیدواریم که این مقاله به شما کمک کرده باشد تا انواع مختلف سقفها را بهتر درک کنید و تصمیمات مناسبی را در پروژههای آیندهتان بگیرید. ساختمانها به عنوان آثار هنری و مهندسی همواره در تکامل هستند و انتخاب سقف مناسب یکی از قدمهای مهم در این تکامل است.
از اینکه تا انتهای این مقاله ما را همراهی کردید، صمیمانه سپاسگزاریم.
مشتاقانه منتظر نظرات و پیشنهادات ارزنده شما هستیم.
ثبت ديدگاه